W kotłach konwencjonalnych energia ta jest bezpowrotnie tracona, ponieważ ciepła para wodna uchodzi wraz ze spalinami przez komin. Dzięki odzyskanej dodatkowej energii ciepła skraplania, kotły kondensacyjne mają o wiele wyższą sprawność znormalizowaną w stosunku do kotłów konwencjonalnych.

Kotły kondensacyjne, aby były kondensacyjne muszą obniżać temperaturę spalin do wartości co najmniej 57°C. Aby były do tego zdolne, mają bardzo rozbudowany wymiennik ciepła spaliny/woda (jest to ta część kotła, która odbiera ciepło spalinom i przekazuje je wodzie). Jest on średnio około 2,5-krotnie większy niż w zwykłym kotle. Tak duży wymiennik ciepła oznacza, że spaliny są znacznie lepiej schładzane niż w zwykłym kotle, przez co kotły kondensacyjne są tylko z tego powodu sprawniejsze o dodatkowe 6%. Objawia się to przede wszystkim skrajnie niską temperaturą spalin wynoszącą średnio tylko 50°C!!! Dodatkowego wytłumaczenia wymaga pytanie, dlaczego zwykłe kotły nie mają większych wymienników ciepła spaliny/woda, tak aby i one dawały w efekcie niską temperaturę spalin. Jest to po prostu niemożliwe. Gdyby tak było pojawiłby się w nich kondensat. Kondensat to generalnie woda wraz z rozpuszczonymi w niej zanieczyszczeniami, łącznie posiadający kwaśny odczyn (tak jak ocet) - taki odczyn oznacza agresywność czyli korozję. Zwykłe kotły nie są przygotowane na to i w efekcie skończyłoby się to dla nich zalaniem palnika przez kondensat i bardzo szybką korozją. W odróżnieniu od zwykłych kotłów, kotły kondensacyjne posiadają wymiennik spaliny/woda odporny na kwas (ze stali nierdzewnej) oraz palnik umieszczony u góry co zapobiega zalewaniu wodą i korozji.